Verhalen uit de praktijk
Parkinson behandeling
Minder trillen, maar wel de hele dag aan seks denken
Sommige medicijnen die nodig zijn om de gevolgen van Parkinson tegen te gaan, hebben bij een deel van de patiënten een bijwerking die ervoor zorgt dat je de hele dag aan seks denkt. Dat kan erg vervelende gevolgen hebben. Mensen met Parkinson kunnen hierdoor op het gebied van seks dan zo veeleisend zijn, dat ze zichzelf en hun partner tot last zijn. Vaak is de schaamte over deze bijna niet te bedwingen lust enorm, zowel bij de man of vrouw met Parkinson, als natuurlijk bij de partner.
Mensen die niet weten dat dit aan de medicijnen ligt, zullen zichzelf niet meer herkennen en voor hun partners kan het oversekste gedrag een reden zijn om de relatie te beëindigen
Drie korte verhalen
Een ouder stel
De Agenda
Een net, ouder stel komt op mijn spreekuur. Ze zijn verwezen door de neuroloog. Zijn noodzakelijke behandeling voor Parkinson zorgde voor een enorme ongecontroleerde seksuele drive. Hij kan bijna aan niets anders denken. Het is met name lastig dat het voor hem vrijwel oncontroleerbaar is. Elke dag dringt hij aan tot seks. Zijn partner wordt daar moedeloos van en geeft zo nu en dan toe. Dit zorgt voor hem voor een bevestiging: ‘Als ik maar lang genoeg “zeur”, krijg ik het toch wel’. Naast de enorme impact van de Parkinson zelf op het leven van beiden, vormt dit een extra belasting. Wat hieraan te doen.
Helaas is het voor de patiënt noodzakelijk dat hij zijn medicijnen neemt. Hij geeft aan dat hij er eigenlijk niet zoveel aan kan doen. Het is een chemisch proces. Hij voelt zich ook wel schuldig erover, maar de drang is sterker dan hijzelf. Dus zal geleerd moeten worden om te gaan met de nieuwe situatie. Zijn partner weet niet goed hoe om te gaan met de situatie. Door toe te geven, wordt het gedrag beloond. Het is alsof een kind de hele dag om een snoepje vraagt en je uiteindelijk maar iets geeft om van het gezeur af te zijn. Daarnaast houdt ze van hem en ziet zij ook de worsteling.
Er is noodzaak voor gedragsaanpassing. Ten eerste is het van belang om te weten of de partner nog wel zou willen vrijen. Dit wordt bevestigend beantwoord. Vervolgens, hoe vaak is acceptabel. Uiteraard is het belangrijk dat de patiënt de voorwaarden die zijn partner stelt voor hem een optie zijn. Daarnaast, kijkend naar de Parkinson, is vrijen in de ochtend waarschijnlijk het beste na inname van zijn medicatie. Op dit moment van de dag ben je nog het meest uitgerust en is de vermoeidheid minder dan in de avond.
Uiteindelijk komen we tot een deal. Er worden agenda afspraken gemaakt waar ze zich beiden aan houden, en nog belangrijker, beiden in kunnen vinden. Het is natuurlijk gek om agenda afspraken te maken wanneer je seks hebt, maar het heeft ook een verhelderende functie; beiden weten ze waar ze aan toe zijn. Deze afspraak bleek later de oplossing te zijn.
Probeer een oplossing te vinden waar je allebei vrede mee kunt hebben
Jonge man op het spreekuur
Het geheim
Een jonge man komt op het spreekuur en is radeloos. De diagnose op jonge leeftijd van Parkinson heeft een enorme impact op zijn leven. Hij is slim en heeft op internet al veel gelezen hierover. Hij vindt het met name lastig om op emotioneel vlak hiermee om te gaan. Ook hoe dit met je partner te bespreken vindt hij moeilijk, hij is een beetje een binnenvetter. Voor zijn partner heeft hij een groot geheim; hij denkt namelijk de hele dag aan seks. Ondanks dat de neuroloog hem wel gevraagd heeft of hij last heeft van overmatige seksuele verlangens, heeft hij gezegd dat dit niet zo is. Hij kijkt stiekem op pornosites en stond laatst op het punt om een prostituee te bezoeken.
Wat met name bij hem het probleem is, is dat de spanning rondom het geheim juist voor opwinding zorgt. Aan de andere kant, geeft hij aan dat de situatie hem ook veel verdriet geeft. Hij heeft ook het gevoel dat zijn partner het wel door heeft, maar hij blijf het een lastige kwestie vinden om te bespreken.
Het belangrijkste om te doen in zo’n situatie, is om juist het geheim te delen. Want opvallend genoeg, zorgt dit voor minder stress en dus daardoor ook voor minder seksuele drive.
In het volgende gesprek vertelt hij dat hij zijn bijna oncontroleerbare seksuele drang met zijn partner heeft besproken. Een emotioneel moment. Het heeft vooral voor veel verdriet gezorgd bij zijn partner. Zij had het namelijk wel al een tijdje door, maar wist niet wat te doen. Vragen die bij haar opkwamen, waren: ‘Hou je niet meer van me?’, of ‘Vind je me niet meer aantrekkelijk?’, ‘We hebben al zoveel meegemaakt en waarom wil je vreemdgaan?’. De partner had ook boze gevoelens, want de Parkinson heeft ook haar leven veranderd. Begrijpelijke emoties.
Opvallend was wel dat door het open gesprek, de seksuele drive minder werd wat heeft geleid tot betere communicatie in de relatie en dus meer openheid naar elkaar toe.
Spreek hierover met de arts, dit kan heel bevrijdend zijn
Oudere man
De positieve wending
Parkinson medicatie zorgt voor hyperseksualiteit, maar je kan je voorstellen dat als je seksualiteit eigenlijk onder de grens lag, dat je wellicht na het starten van medicatie juist op een ‘normale’ waarde uitkomt. Dit was het geval bij deze man. Hij kreeg weer wat seksuele interesse als gevolg van het starten van de medicatie. Zijn partner was al enkele jaren geleden overleden, maar door de medicatie had hij weer zin gekregen in seks, maar niet op een vervelende manier. Ondanks dat zijn zin in seks weer aanwezig was, werd hij verwezen omdat hij moeite had om erecties te krijgen. Hij had iemand ontmoet en mogelijk zou dit wel iets kunnen worden. Hij wilde informatie over de verschillende behandelingsmogelijkheden om vooral te kijken wat nog mogelijk is met erectiehulpmiddelen.
Ik vertelde hem vooralsnog dat het belangrijk blijft om zijn Parkinson en zijn erectieklachten bespreekbaar te maken. Dit geeft namelijk minder druk en communicatie onderling doet de relatie goed. Daarnaast, weten we dat prestatiedruk ook een negatieve invloed heeft op het krijgen van een erectie en nog belangrijker, invloed heeft op het samen genieten van de seks en dus mogelijk ook op de intimiteit.
Op proef kreeg hij sildenafil (Viagra) mee, en met goed effect.
Bovengenoemde verhalen zijn samengesteld uit meerdere gesprekken met verschillende patiënten en zijn dus niet te herleiden naar een specifiek gesprek met één patient.
Hoe kan de seksuele behoefte toenemen als gevolg van dopaminemedicatie?
Seksuoloog Paul Rabsztyn beantwoordt deze vraag.