Hypogonadisme is het medisch woord dat gebruikt wordt voor een te lage spiegel van geslachtshormonen. Het woord hypogonadisme komt van hypo, een te lage spiegel, van wat er aan hormonen geproduceerd wordt in de gonaden. Gonaden zijn de organen die de geslachtcellen produceren, zoals de zaadballen bij de man en de eierstokken bij de vrouw. In het geval van de man, geeft dit een lage waarde van het testosteron (daarbij passende klachten) en bij vrouwen een lage waarde van de vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen en progestagenen.
Primair en secundair hypogonadisme
Er wordt onderscheid gemaakt tussen primair en secundair hypogonadisme. Het probleem zit in de bal zelf (primair, testiculair) of het probleem zit in de aansturing vanuit de hersenen (secundair, centraal). De hypothalamus en de hypofyse in je hersenen, die je geslachtsklieren aansturen, werken dan niet goed.
Primair hypogonadisme
Er zijn verschillende oorzaken die de testosteronproductie uit de bal kunnen beïnvloeden, enkele voorbeelden worden hieronder genoemd.
- Aanlegstoornis van de bal (bal is onvoldoende ontwikkeld of niet goed ingedaald).
- Genetische afwijking (Klinefelter-syndroom en XYY-syndroom).
- Of verworven, denk bv aan operaties aan de bal (bv zaadbalkanker), geneesmiddelen (bv hormoonbehandeling), bestraling, chemotherapie of infecties.
Secundair hypogonadisme
Er zijn verschillende oorzaken die de testosteronproductie vanuit de hersenen beïnvloeden, enkele voorbeelden worden hieronder genoemd.
- Erfelijke aandoeningen (Kallman-syndroom, Bardet-Biedl syndroom, Prader-Willy-syndroom).
- Als gevolg van tumorproces van de hypofyse of operaties in de hersenen.
- Als gevolg van ziektes die de hormonale situatie van de hersenen beïnvloeden, denk aan levercirrhose en geneesmiddelen (bv langdurig gebruik van anabole steroïden).
Hypogonadisme en ouder worden (late onset hypogonadisme)
Testosteronproductie wordt ook door de leeftijd beïnvloed. Zoals de vrouw de overgang kent (menopauze), bestaat dit ook bij de man. Deze periode wordt ook wel andropauze of de penopauze genoemd, de eerste tekenen kunnen zich vanaf het 40ste levensjaar voordoen.
Vanaf het 35e jaar, daalt bij mannen het testosteron met 1.5%. Bij mannen met overgewicht, hoge bloeddruk, suikerziekte en een te hoog cholesterol (ook wel metabool syndroom genoemd), kanker, suikerziekte of een depressie komt late onset hypogonadisme vaker voor.
Websites
Informatieve site over erfelijke aandoeningen https://www.erfelijkheid.nl
Het Radboudumc Expertisecentrum DSD is gespecialiseerd in stoornissen of variaties in de geslachtelijke, chromosomale en gonadale (geslachtsklier) ontwikkeling. DSD staat voor Disorders/Differences in Sex Development. https://www.radboudumc.nl/expertisecentra/dsd
Patiëntenverenigingen
Mocht u nog aanvulling hebben over hypogonadisme, geef het dan graag door via onze contactpagina.