Visuele beperking

Als je blind of visueel beperkt bent, heb je niet vaker problemen op het gebied van seksualiteit of intimiteit dan ziende mensen. Toch zijn er wel degelijk zaken waar je tegenaan kunt lopen – iets waar veel ziende mensen/partners vaak niet over nadenken. Hoe kun je bijvoorbeeld flirten als je de ander niet ziet? Hoe weet je hoe je zelf overkomt? En hoe zorg je voor een bepaalde mate van vertrouwdheid in bed? Volgens verschillende schattingen zijn er meer dan 400.000 Nederlanders die (bijna) niet kunnen zien. De omgeving is zich er vaak niet van bewust wat een visuele beperking of blindheid met zich meebrengt. Hieronder vind je meer informatie en tips rondom seksualiteit met de diagnose visuele beperktheid of blindheid.

Wat kan een visuele beperking voor psychische gevolgen hebben?
Als je eerst wel zicht had, kun je in rouw komen. Je moet gaan loslaten wat je niet meer hebt. Deze rouw kan allerlei gevolgen hebben – ook op het gebied van intimiteit en seksualiteit. Alles kost meer energie en je komt in een afhankelijkere rol. Wel weet je vaak hoe je er zelf uitziet, hoe flirtgedrag eruit ziet en bijvoorbeeld hoe vrijen eruitziet. Als je blind bent geboren, weet je dit allemaal niet. Het is dan lastiger om een goed zelfbeeld te ontwikkelen. Je weet niet hoe je lichaam eruitziet en bent afhankelijk van de informatie die anderen je geven. Ook op het gebied van lichaamstaal en seksualiteit. Zeker voor jongeren is dit lastig en niet altijd goed voor het zelfvertrouwen.

Zijn er ook lichamelijke gevolgen?
Een visuele beperking hebben of blind zijn, is heel vermoeiend. Alles vraagt om planning of organisatie. Je stapt niet zomaar even op de fiets of in de auto om naar een date te gaan. Veel mensen – zeker jongeren – gaan bovendien op hun tenen lopen om maar zo gewoon mogelijk mee te doen. Ze willen een zo normaal mogelijke sociale omgang en niet afhankelijk zijn. Een ander lichamelijk gevolg kan zijn dat je soms lastiger opgewonden raakt uit onzekerheid. Je weet niet of de ander je aantrekkelijk vindt of hebt daar zelf moeite mee. Dat probleem speelt echter ook soms bij ziende mensen.

Wat zijn tips om de seksualiteit/intimiteit op een fijn niveau te krijgen?
Om seksualiteit en intimiteit op een prettige manier te beleven, is zelfvertrouwen nodig. Dat kun je mede krijgen door vragen te stellen aan iemand die je vertrouwt. Hoe zie je er bijvoorbeeld uit? Hoe komt je stem over? Hoe weet je of iemand met je flirt? En hoe voel je of een man of vrouw in bed opgewonden is? Je kunt deze vragen ook stellen aan de deskundigen van de kennisgroep van Bartiméus, Koninklijke Visio en Robert Coppes Stiching (kennisgroep-ris@bartimeus.nl). Geen vraag is te gek! Communiceer daarnaast altijd goed met je partner. Wat vind je fijn? Wat vindt de ander prettig? Waar ben je nieuwsgierig naar? Ook in de ziende wereld zijn deze vragen belangrijk. Wel anders is dat je niet altijd makkelijk aan de ander kunt zien hoe hij in zijn vel zit. Je voelt natuurlijk emoties, maar alle signalen continu oppikken kost energie. Ga daarom ook regelmatig daarover met elkaar in gesprek.

Wat zijn tips voor de omgeving van mensen met een visuele beperking?
Allereerst: wees je bewust van de afhankelijke rol die de ander heeft. Leg daarom zo veel mogelijk uit. Ook de basisdingen die voor jou normaal zijn over flirtgedrag of het vrijen zelf. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat een volwassen vrouw niet weet dat haar vagina vochtig moet zijn om te kunnen vrijen. Op seksuele voorlichting ligt vaak een taboe en mensen met deze beperking zien niet alles op televisie of internet. Leg zaken ook expliciet uit, omdat mensen zich er niet letterlijk een beeld bij kunnen vormen. En check of je dezelfde taal gebruikt. Wat betekent ‘seks’ voor jou en wat voor de ‘ander’. Een beetje voelen of ook echt penetreren? Een partner van iemand met een visuele beperking gaf ook ooit deze tip: ga zelf op bed liggen en laat de ander volledig voelen. Hoe groot is het bed, hoe groot ben jij? Hoe voelt alles aan? Zo ontstaat meer gevoel voor verhoudingen.

Wat zijn tips specifiek voor jongeren met een visuele beperking?
Het luisterboek ‘Eerste hulp bij daten’ biedt uitkomst! Hierin staat bijvoorbeeld over hoe je kunt flirten, hoe je toenadering zoekt als je iemand leuk vindt. En, hoe je weet of de andere ook interesse heeft. Ook gaat dit boek over andere zaken die helpen bij intimiteit en seksualiteit, zoals hygiëne, voorbehoedsmiddelen en uiterlijke zaken. En, als je het durft: klop vooral ook bij je ouders aan voor goede voorlichting voor een normale seksuele ontwikkeling. Durf je dat niet: mail dan naar de kennisgroep van Bartiméus, Koninklijke Visio en Robert Coppes Stiching via kennisgroep-ris@bartimeus.nl. Hier kan iedereen met vragen terecht over relaties intimiteit en seksualiteit bij mensen met een visuele beperking.

Bronnen

• Christel van der Horst, adviseur Relaties, Intimiteit en Seksualiteit binnen zorg, welzijn en onderwijs. Ze werkt onder meer voor Bartiméus, voor mensen die blind of slechtziend zijn.
• Boekje: Eerste hulp bij daten

Informatieve websites
Wil je meer lezen over dit en aanverwante onderwerpen? Onderstaande websites helpen je verder.

• https://www.capido.nl (datingsite voor mensen met een verstandelijke/lichamelijke beperking)
• https://www.stichtingsar.nl (Stichting Alternatieve Relatiebemiddeling)
• https://www.passendlezen.nl (boeken in de juiste leesvorm; ook erotische verhalen)
• https://www.flekszorg.nl (sekszorg voor mensen met een beperking)
• https://www.snoezelzorg.nl (bemiddeling voor sekszorg)
• https://muzieum.nl (muZIEum voor belevingen)
• https://www.oogvereniging.nl
• https://ver-ooginoog.nl
• https://maculavereniging.nl
• https://ushersyndroom.nl

Blogs en artikelen
Bij het ene stel duurde het jaren, bij het andere was het liefde op het eerste… tsja, hoe noem je dat als je allebei blind bent? Drie bijzondere liefdesverhalen van stellen die elkaar nog nooit hebben gezien. “Tom flirt met taal: ‘Kom maar lekker dicht bij me, dan kan ik je vasthouden’ of ‘Wat ben je toch mooi.’ Daarmee kan hij wat een ziende met blikken doet.”

Podcast
Love is Blind – In gesprek over seksuele voorlichting met en voor mensen met een visuele beperking

Meer informatie? 
Wil je meer informatie? Stuur dan een e-mail naar Kennisgroep-ris@bartimeus.nl.