Inleiding
Verminderde vruchtbaarheid treft één op de zes paren die zwanger willen worden. We spreken van verminderde vruchtbaarheid wanneer een paar niet binnen een jaar zwanger raakt ondanks regelmatige onbeschermde gemeenschap rondom de eisprong.
Soms duurt het zwanger worden gewoon wat langer, soms is er sprake van een vruchtbaarheidsprobleem.
Om zwanger te worden is maandelijks een eisprong, een grote hoeveelheid zaadcellen, doorgankelijke eileiders bij de vrouw en frequente onbeschermde gemeenschap rond de eisprong nodig.
Wist je dat: Over het algemeen 80% van de paren binnen een jaar zwinger wordt. Helaas eindigt ongeveer 15% van de zwangerschappen in een miskraam. 1-3% van de vrouwen maakt 3 of meer miskramen door.
Zwanger willen worden vergroot, na het stoppen van de anticonceptie, over het algemeen aanvankelijk de motivatie en zin om te vrijen. Maar door het uitblijven van een intacte zwangerschap, het inzetten van onderzoeken, het krijgen van een diagnose van verminderde vruchtbaarheid en eventuele vruchtbaarheidsbehandeling kan er een seksueel probleem bij een van beide partners ontstaan. Dat kan een verschil in verlangen, een pijnprobleem, moeite met opwinding en/of het orgasme en de zaadlozing zijn.
Uit onderzoek is gebleken dat 40% van de vrouwen met verminderde vruchtbaarheid seksuele klachten ontwikkelt. Ook is bekend dat 10% van de mannen na een diagnose van verminderde zaadkwaliteit (tijdelijk) een erectiestoornis kan ontwikkelen.
Ziekte en lichamelijke klachten
Een vruchtbaarheidsprobleem maakt je over het algemeen niet lichamelijk ziek.
Gynaecologisch onderzoek bij de vrouw en urologisch onderzoek bij de man kan wel belastend zijn. Net als een (hormonale) vruchtbaarheidsbehandeling en/of reageerbuisbevruchting.
Ziekte en psychische factoren
Uitblijven van een spontane zwangerschap of het doormaken van een miskraam kan resulteren in afname van het zelfvertrouwen en gevoel ‘echte’ vrouw of man te zijn. Het toekomstperpectief geen ouder te worden kan leiden tot angst- en stemmingsklachten of leiden tot schuldgevoelens. Het ondergaan van vruchtbaarheidsbehandeling is een belangrijk life event, te vergelijken met de dood van een familielid, scheiding of de diagnose van een levensbedreigende ziekte.
Ziekte en sociale factoren
Verminderde vruchtbaarheid is een lastig te bespreken onderwerp binnen familie, vrienden en in de werkkring. De confrontatie met leeftijdsgenoten met een zwangerschap en kinderen kunnen leiden tot jaloezie, verdriet en verwijdering in vriendschappen. Ziekteverzuim voor een vruchtbaarheidsbehandeling geeft soms arbeidsconflicten en haperingen in de carrière. Maar ook binnen de relatie kan de uitblijvende zwangerschap conflicten, stress, verwijten of vermijding om elkaar niet te willen kwetsen tot gevolg hebben.
Ziekte en seksualiteit
De druk van de kinderwens op de seksuele relatie, na de aanvankelijke extra motivatie om te vrijen, kan leiden tot faalangst en prestatiedruk bij het vrijen en gerelateerd zijn/worden aan relatieproblemen. De timing van de gemeenschap rondom de eisprong kan na meerdere teleurstellingen gepaard gaan met seksuele motivatieproblemen. Seks uit liefde, plezier en intimiteit wordt vervangen in een negatieve spiraal door functioneel, voortplantingsgericht vrijen met keer op keer het falen van de conceptie. Wanneer paren alleen nog functioneel vrijen en het plezier verdwenen is, kan bij het uitblijven van de conceptie ook uit vermijding de seksuele activiteit rond de ovulatie afnemen.
Het vrijen ‘op de biologische klok’ in plaats van uit verlangen geeft het risico dat er onvoldoende opwinding en vochtigheid bij de vrouw ontstaat waardoor gemeenschap pijnlijk kan worden. En het uit handen geven van de seksuele- en voortplantingsorganen aan de gynaecoloog of uroloog geeft een afname van de intimiteit tussen partners. Vanzelfsprekend kan het seksuele zelfbeeld en -vertrouwen, wanneer het lichaam niet voldoende functioneert om een zwangerschap op te zetten, beschadigd raken.
Therapie
Bij seksuele problemen veroorzaakt door (of als oorzaak van) kinderwens is verwijzing naar een seksuoloog NVVS gewenst. Het scheiden van de seks en voortplanting door zelfinseminatie in de thuissituatie kan soms verlichting geven. Invriezen van zaad bij problemen bij de zaadlozing door prestatiedruk kan in sommige gevallen een optie zijn. Daarnaast zijn seksuologische behandeling met aandacht voor het vergroten van het seksueel plezier, met een pijnverbod en erectiebevorderende medicatie, behandelopties.
Patiëntenverenigingen
Websites
Met dank aan mw. drs. Sandra W.M. Dieben, arts voortplantingsgeneeskunde VVF/Seksuoloog NVVS, www.voortplantingscentrumlumc.nl.
Kanker en vruchtbaarheid
De behandeling van verschillende soorten kanker kan invloed hebben op de vruchtbaarheid (fertiliteit). Dit kan gevolgen hebben voor het aangaan van een relatie, maar ook voor het seksueel functioneren. Helaas is er maar weinig bekend over dit onderwerp. We hebben een aantal websites op een rijtje gezet waar vooral verminderde of afwezige vruchtbaarheid wordt besproken.
- http://www.allesoverkanker.be/kanker-en-vruchtbaarheid
- https://www.kanker.be/alles-over-kanker/bijwerkingen/onvruchtbaarheid-na-chemotherapie-radiotherapie
- https://www.borstkanker.nl/leven-met-borstkanker/late-gevolgen/vruchtbaarheid
- http://www.nnf-info.nl/patienten
- https://www.lumc.nl/org/voortplantingscentrum/
Blog
“Oh, ja, wat erg. Maar zaadjes invriezen is echt belangrijk hoor, je weet maar nooit! Misschien voor later. Gezinnetje… Kinderen… Fijn toch?”
Heeft u nog aanvulling over ‘vruchtbaarheid en seksualiteit’? U kunt dit doorgeven via onze contactpagina.