Vertel je over je litteken voordat je met iemand naar bed gaat? Doe je een shirtje aan tijdens het uitgaan dat je litteken bedekt? Hoe beïnvloedt een litteken je lichaamsbeeld?
Een litteken kan zorgen voor een verminderd lichaamsbeeld, onzekerheid en soms ook tot het minder vaak hebben van seks, blijkt uit onderzoek. Hoe ouder, hoe meer de onzekerheid slijt, zou je misschien denken, maar soms speelt de onzekerheid juist pas een lange tijd na een operatie op. Omdat iemand er een vervelende opmerking over maakt, of omdat je zelf meer ruimte hebt om te voelen wat dat litteken voor je betekent; waar het voor staat in je leven. Toch kan een litteken ook zorgen voor trots: het toont wie je bent, wat je hebt meegemaakt en dat je leeft. Je kunt je eigenlijk niet een waardevoller sieraad voorstellen.
Lees hier het verhaal van Job (23) die wacht met seks tot hij over zijn hartafwijking heeft verteld.
‘Ik heb de zoektocht naar mijn seksualiteit lang uitgesteld. Pas na de middelbare school ben ik mijn eigen gang gegaan. Op mijn twintigste had ik mijn eerste vriendinnetje. Haar vertelde ik pas over mijn hartafwijking toen we voor het eerst intiem werden. Ze reageerde begripvol, maar kreeg ook twijfels. Ik stelde haar gerust: we konden gewoon alles blijven doen zoals we deden. Maar dat kwam toch niet helemaal aan, zij bleef twijfelen of bepaalde dingen wel mochten. Ze was bijvoorbeeld bang dat er tijdens de seks iets mis zou gaan. Terwijl ik zelf zoiets had van: ‘Dat moet dan maar gebeuren.’
Ik heb ook een tijdje one night stands geprobeerd, maar dat werkte niet. Er waren meisjes die heel nonchalant op mijn litteken reageerde, maar de meerderheid vond het eng of spannend. Ik vertelde eigenlijk nooit over mijn litteken voordat ik mijn shirt uittrok – daar was en ben ik te onzeker voor – maar dat pakte dus meestal niet zo goed uit. De stemming veranderde vaak direct. Dan wilden ze praten en was het moment direct verknald. Ook was ik er altijd vooraf veel mee bezig: ‘zou ze me accepteren als ze het litteken ziet?’ Het liefst wilde ik dat het licht uitbleef, maar dat zet je natuurlijk niet op je datingsprofiel…
Ik heb besloten geen seks meer te hebben met iemand als ik diegene nog niet heb verteld over mijn littekens en mijn hartafwijking. Ik wacht normaal gesproken best lang om dat te vertellen. Dat is puur uit veiligheid; om mezelf te beschermen en om de ander niet te kwetsen. Ik denk dat het ook een grote klap is om te verwerken, zeker in het begin van een relatie. Dus mijn regel is nu: houd je shirt aan totdat je erover hebt verteld. Dat betekent dat ik nooit de vierde of vijfde date met iemand naar bed ga, maar wacht tot ik me helemaal op mijn vertrouwen voel om te vertellen over mijzelf.’
Lees hier het verhaal van Noah (19) die zich niet onzeker probeert te voelen over zijn litteken.
‘Ik denk dat ik over het algemeen niet zo onzeker ben. Ik weet natuurlijk dat ik een hartafwijking heb en een zichtbaar litteken op mijn borst, maar ik voel me niet echt beperkt of een patiënt. Vergelijk ik mezelf met vrienden, dan zie ik wel dat zij meer energie hebben, maar als ik het goed plan kan ik ook heel veel. Ik probeer er vooral niet zo vaak aan te denken, ik heb het idee dat dit helpt om van mijn leven te kunnen genieten.
Hetzelfde geldt voor mijn litteken. Natuurlijk zie ik ‘m tijdens het douchen, maar ik houd er geen rekening mee qua T-shirts. Bij een ronde hals zie je niks van mijn litteken, maar met een V-hals zie je soms het topje. Vroeger droeg ik tijdens het zwemmen wel altijd een T-shirt. Maar dat doe ik ook niet meer. Mijn vader leerde me niks aan te trekken van mensen die kijken. Hij zegt: ‘Waarschijnlijk zie je die mensen toch nooit meer, dus wat kan jou het schelen.’ Daar heeft hij wel gelijk in.
Ik baal wel dat mijn litteken zichtbaarder is geworden. Doordat er twee keer in gesneden is, is het weefsel zich gaan ophopen. Ik heb een tijdje getwijfeld of ik daar wat aan wilde doen. Een arts zei dat dit best mogelijk is, maar dat ik niet vreemd moet opkijken als hetzelfde terugkomt. Daarom heb ik besloten het maar zo te laten. Het positieve is: je hebt altijd een verhaal.’
Advies uroloog, seksuoloog Henk Elzevier:
‘Een litteken is onderdeel van jou. Zonder dat litteken was je er niet meer geweest. En als iemand dat litteken niet accepteert, dan is die persoon je niet waard. Maar als je jezelf niet accepteert, is het natuurlijk heel moeilijk om een ander je te laten omarmen. Het is heel goed mogelijk dat je je tijdens je pubertijd eenzaam voelt over de onzekerheid over je litteken. Dan is het goed om hulp te zoeken van bijvoorbeeld een psycholoog. Die kan je helpen om te gaan met de pijn van je aandoening en te werken aan een positiever zelfbeeld. Het is verstandig om hier zo jong mogelijk mee te beginnen. Zo leer je al vroeg te accepteren dat je normaal bent.’