“Ik heb in mijn leven al vaak met ziektes gekampt. Van lichamelijke ongemakken tot een levensbedreigend scenario. Wat ik heb geleerd, is dat ik altijd moet blijven praten met mijn partner om een fijne relatie te houden. Ook op seksueel gebied, want anders waren we echt uit elkaar gegroeid.”
Ziekte/aandoening en seksualiteit
Een diagnose krijgen doet iets met je. Het roept allerlei gevoelens en bedenkingen op. Vaak wil je eerst weten wat de ziekte voor het dagelijks leven betekent en dat roept veel vragen op,waaronder:
- Kun je beter worden?
- Wat zijn je beperkingen en mogelijkheden?
- Welke behandelingen of aanpak moet je ondergaan?
Een ziekte of aandoening kan echter ook invloed hebben op seksualiteit en intimiteit. Vrijen kan bijvoorbeeld moeizaam gaan – zowel door lichamelijke als psychische oorzaken. Ook de partner vindt toenadering soms moeilijk uit angst of onwetendheid.
Communicatie is het sleutelbegrip. Op onze website vind je meer informatie en tips rondom seksualiteit ten tijde van een ziekte of aandoening.
Ziekte/aandoening en lichamelijke conditie
Door een ziekte of aandoening kan het zijn dat jouw lichaam niet meer naar wens functioneert. Hierdoor kunnen klachten ontstaan die jouw zin in vrijen of intimiteit negatief beïnvloeden. Een deel van deze klachten kunnen ook ontstaan als bijwerking van medicatie of therapie. Denk bijvoorbeeld aan:
- moeheid
- verminderde energie
- misselijkheid
- stijfheid.
Ook kunnen er klachten ontstaan als:
- jeuk
- ongevoeligheid,
- overgevoeligheid
- doof gevoel door zenuwschade
Verder zijn van grote invloed, hormonale veranderingen:
- een vervroegde menopauze
- pijn bij gemeenschap
- minder testosteronproductie
- erectieklachten
Ziekte/aandoening en psychische gesteldheid
Het kan zijn dat je zelfbeeld of psychische gesteldheid verandert door de ziekte of aandoening. Door de confrontatie met je diagnose, eventuele beperkingen of veranderingen aan je uiterlijk kun je allerlei gevoelens ervaren, die de zin om te vrijen negatief beïnvloeden. Denk bijvoorbeeld aan:
- schaamte
- onzekerheid
- faalangst
- schuldgevoel
- labiliteit
- somberheid
- depressie.
Je kunt hierbij ook in een negatieve spiraal terechtkomen als je het gevoel hebt te falen als partner.
Ziekte/aandoening en je seksuele relatie
Al deze lichamelijke of psychische oorzaken kunnen druk zetten op een relatie, zo ook op de seksuele relatie. De zin om te vrijen kan sterk verminderen. Het kan ook zijn dat je moeilijker opgewonden raakt of met erectiestoornissen kampt. Of moeilijker of geen orgasme krijgt.
Ook kan het zijn dat vrijen pijn doet en dat je in een vicieuze cirkel belandt. De angst voor de pijn doet opwinding immers afnemen. Daarnaast kan het zijn dat de partner juist wat afstand neemt. Uit angst om pijn te doen of te opdringerig te zijn. Of omdat de partner te veel in de rol van verzorger zit. Vermijding van beide kanten kan het gevolg zijn.
Is het logisch dat zin in seks kan afnemen?
Ja, dat is geheel logisch en overkomt heel veel stellen. Het goede nieuws is dat hieraan wel iets is te doen. Communicatie is daarbij het sleutelbegrip. Ga in gesprek met je partner en eventueel ook met je huisarts. Hij of zij weet welke mogelijkheden kunnen bijdragen aan jullie specifieke situatie.
Hoe kun je seksualiteit en intimiteit goed houden?
Door open en eerlijk te zijn in goede gesprekken, kan wederzijds begrip ontstaan voor elkaars gevoelens en overtuigingen. Het kan goed zijn naar een nieuw evenwicht te zoeken in de rollen binnen de relatie. Dat wiel hoef je niet samen uit te vinden. Veel stellen zoeken hulp. Zo kan hulpverlening op het gebied van seksualiteit bijvoorbeeld bestaan uit:
- Een gesprek met de huisarts voor doorverwijzing
- Een of meerdere gesprekken met een seksuoloog
- Voorlichting of behandeling bij een bekkenfysiotherapeut of bijvoorbeeld uroloog
- Behandeling en begeleiding bij medicamentkeuze
- Cognitieve gedragstherapie
- Leefstijl verbeterende leefstijl en seksualiteit en de tips die we hebben opgeschreven
HUISARTS EN SEKSUOLOOG PETER LEUSINK OVER SEKS BIJ ZIEKTE
Zie hier het verhaal van Peter Leusink over seks en ziekte (link)
Informatieve websites
Wil je meer lezen over dit en aanverwante onderwerpen?
Kijk verder op onze website, hier vind je veel informatie over specifieke ziektes en aandoeningen in relatie tot seksualiteit.
En ook de website van de Nederlandse wetenschappelijke vereniging voor seksuologie bevat veel informatie.
Informatieve video
Sick & Sex heeft een filmpje ontwikkeld waarin het onderwerp seksualiteit, intimiteit en ziekte aan bod komt.
Dit filmpje is erg helpend bij het bespreekbaar maken van verschillende onderwerpen.
Bronnen
- Seksualiteit bij ziekte en beperking, W.L. Gianotten, M.J. Meihuizen-de Regt, N. van Son-Schoones.
Voor zorgverleners
Seksuele problematiek bij (chronische) ziekte komt vaak voor. Maar liefst 40-45% van de vrouwen en 20-30% van de mannen ervaart ten minste één seksuele disfunctie. (Lewis 2010) Voorbeelden van seksuele disfunctie zijn een verminderd seksueel verlangen, problemen met orgasme of met seksuele opwinding.
Het bespreekbaar maken van seksuele problemen is zowel voor de zorgverlener als voor de patiënt vaak moeilijk, terwijl patiënten en hun partners wel geïnformeerd willen worden over de impact van ziekte, de behandeling en gevolgen voor seksualiteit. (Zwaard 2003) Patiënten verwachten echter wel dat de zorgverlener het initiatief neemt om dit onderwerp te bespreken.
Deze publicatie gaat in op de veranderingen in seksualiteit bij patiënten die ziek zijn of behandelingen ondergaan. Aan de hand van voorbeeldgesprekken en casuïstiek krijgt u inzicht en praktische adviezen over hoe u seksualiteit zou kunnen bespreken met uw patiënt en zijn of haar partner.
Farmacotherapie-Online e-learning over dit onderwerp. Klik hier voor meer informatie
Heb je een aanvulling?
Heb je een aanvulling op deze pagina? Bijvoorbeeld een interessant artikel of persoonlijke blog? Dan kun je dit doorgeven via onze contactpagina.